Η διάλεξη αφορά το κλίμα εργασίας μέσα στην τάξη. Αφορά μια συγκεκριμένη πτυχή του τρόπου διαχείρισης της τάξης, το κλίμα της τάξης, το οποίο είναι πολύ σημαντικό εάν είστε ασκούμενος εκπαιδευτικός, σε σχέση με την ποιότητα της (εκπαιδευτικής) ζωής σας και τον βαθμό στον οποίο μπορείτε να απολαύσετε την ώρα που βρίσκεστε μέσα στην τάξη.

Το ακροατήριο είναι μια ομάδα φοιτητών μεταπτυχιακού πιστοποιητικού στην εκπαίδευση (PGCE) οι οποίοι παρακολουθούν το πρόγραμμα έναν μήνα περίπου.

Ένας από τους κύριους προβληματισμούς τους θα είναι το κατά πόσο οι μαθητές θα έχουν καλή συμπεριφορά, εάν θα κάνουν ό,τι τους λένε και εάν οι ίδιοι θα είναι σε θέση να μπουν στην τάξη και να διδάξουν.

Θα ήθελα να μιλήσω για μια συγκεκριμένη πτυχή του τρόπου διαχείρισης της τάξης: τη δεκάβαθμη κλίμακα που χρησιμοποίησα δουλεύοντας με ασκούμενους εκπαιδευτικούς, ζητώντας τους να σκεφτούν σχετικά με το κλίμα εργασίας μέσα στην τάξη.

Στο ένα άκρο της κλίμακας (Επίπεδο 10) όλοι είναι χαλαροί, επικρατεί ηρεμία και κάθε προσπάθεια είναι σκόπιμη, ενώ στο άλλο άκρο της κλίμακας (Επίπεδο 1), το επίπεδο μάθησης είναι πολύ χαμηλό, διότι οι μαθητές κάνουν φασαρία, διακόπτουν συνεχώς και ο εκπαιδευτικός ασκεί περιορισμένο έλεγχο, ενώ φυσικά υπάρχουν και τα ενδιάμεσα επίπεδα.

Το πρώτο μέρος παρουσιάζει την ιδέα του κλίματος εργασίας μέσα στην τάξη ως ένα συνεχές ανάμεσα στον εκπαιδευτικό που ασκεί με άνεση και σιγουριά τον έλεγχο και σε πράγματα που βρίσκονται εκτός ελέγχου και είναι μη ικανοποιητικά. Επισημαίνεται ότι μία από τις βασικές μεταβλητές είναι η δεξιότητα του εκπαιδευτικού.

Στην καλύτερη περίπτωση ο εκπαιδευτικός είναι εντελώς χαλαρός, έχει αυτοπεποίθηση, ελέγχει τις διαδικασίες και μπορεί να κάνει ό,τι θέλει: δεν υπάρχει το «εμείς και αυτοί», στους μαθητές αρέσει που βρίσκονται στην τάξη, «είμαστε εδώ μαζί για να μάθουμε». Και προφανώς πρόκειται για το καλύτερο επίπεδο.

Σε πολλά σχολεία δεν θα συναντήσετε τα χαμηλότερα επίπεδα της κλίμακας, πιθανότατα δεν κατεβαίνουν κάτω από το επίπεδο 5 και προφανώς μιλάμε για τα καλύτερα. Από τη δική μου εμπειρία, όμως, ως εκπαιδευτικός, από την έρευνα που έκανα και τις συνεντεύξεις που πήρα από 120 εκπαιδευτικούς στο πλαίσιο αυτής της μελέτης, ξέρω ότι υπάρχουν σχολεία με επίπεδα 1-3 που αντιπροσωπεύουν μεγάλο βαθμό δυσκολίας.

Και υπάρχουν ενδιάμεσα επίπεδα όπου συχνά συναντάς μια τάξη που δεν είναι τέλεια, δεν γίνεται πόλεμος, αλλά ισορροπεί ανάμεσα στα δύο.

Στο επίπεδο 6, για παράδειγμα, δεν υπάρχει άρνηση, δεν υπάρχουν παιδιά που βγαίνουν έξω ή που σας βρίζουν, αλλά ούτε ανυπομονείτε να κάνετε μάθημα στην τάξη. Συχνά θέλει λίγη προσπάθεια για να κάνουν ησυχία και να σας προσέχουν. Αισθάνεστε λίγο ενοχλημένοι και στο τέλος του μαθήματος λίγο κουρασμένοι, πιάνετε τον εαυτό σας να κοιτάζει το ρολόι για να δείτε πόση ώρα μένει ακόμα. Το επίπεδο 5 είναι χειρότερο από αυτό, θα βρισκόσασταν σε δύσκολη θέση εάν ερχόταν ο διευθυντής ή ο προϊστάμενος του τμήματος, επειδή προφανώς δεν έχετε τον πλήρη έλεγχο του μαθήματος. Στο επίπεδο 3 τρομάζετε στην σκέψη και μόνο του μαθήματος, σας πιάνει απελπισία την ώρα που βγαίνετε από την αίθουσα διδασκόντων,

και ξέρετε ότι, μόλις περάσετε το κατώφλι της αίθουσας, τα παιδιά σκόπιμα φέρονται άσχημα μπροστά σας για να σας δοκιμάσουν.

(Μουσικό διάλειμμα – Απόσπασμα επιπέδου 5-6 από Teachers’ TV).

Θα έλεγα ότι δεν είναι σπάνιο, υπάρχουν πολλά σχολεία όπου βλέπεις τάξεις που δεν βρίσκονται υπό τον πλήρη έλεγχο του εκπαιδευτικού.

Δεν μιλάμε για εμπόλεμη ζώνη, αλλά απέχουν πολύ από το ιδανικό. Δεν υπάρχει άρνηση…

(Μουσικό διάλειμμα – Απόσπασμα επιπέδου 10)

Δύο σημεία μόνο σχετικά με τα αποσπάσματα: το θέμα μας δεν είναι η απόλυτη ησυχία, ούτε τα παιδιά να φοβούνται τον δάσκαλο, ούτε πρέπει να επικρατεί άκρα του τάφου σιωπή: υπάρχει αρκετή φασαρία, μπορεί κάποια παιδιά να κάνουν διάφορα πράγματα, μιλάμε όμως για επίπεδο 10 όταν ο εκπαιδευτικός ξέρει ότι μπορεί να επιβάλλει την τάξη εάν χρειαστεί.

Η συζήτηση με ερωτήσεις και απαντήσεις που έκανε στο τελευταίο απόσπασμα ο εκπαιδευτικός με τους μαθητές είχε ιδιαίτερη σημασία: πρέπει να έχετε πολύ καλό έλεγχο της τάξης για να κάνετε κάτι τέτοιο, για να το πετύχετε πρέπει να βρίσκεστε στο επίπεδο 9 ή 10. Εάν είστε στο επίπεδο 5 ή 6 δεν πρόκειται να λειτουργήσει.

Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι εξαιρετικά σημαντικό να βρίσκεστε στα επίπεδα 9 και 10. Το ερώτημα είναι: Ποιοι είναι οι παράγοντες που διαφοροποιούν την κατάσταση; Μερικές φορές είναι η ώρα της ημέρας, αν έξω χιονίζει, ποιο ήταν το προηγούμενο μάθημα. Μία όμως από τις σημαντικές μεταβλητές είναι προφανώς η δεξιότητα του εκπαιδευτικού.

Υπάρχουν ζητήματα σχετικά με το ποια ποιοτικά χαρακτηριστικά είναι τα πιο σημαντικά; Ποιο είναι το σημαντικότερο στοιχείο που σας βοηθά να βελτιώνετε τον τρόπο διαχείρισης της τάξης;

Υπάρχει η σχολή της σκέψης: το στυλ διδασκαλίας «Ράμπο» – μαθαίνεις μέσα από σκληρή μάχη, διαλέξεις, σεμινάρια, πολλά άχρηστα αναγνώσματα, και μετά μπαίνεις στην τάξη και δίνεις μάχη, παλεύεις μαζί τους.

Έχω δουλέψει με ανθρώπους που δίδασκαν για 20-30 χρόνια, και δεν είχε και τόσο καλό αποτέλεσμα, το

πόσες ώρες έχεις διδάξει δεν είναι σαν να μετράς ώρες πτήσης.

Άκουσα κάποιον στο ραδιόφωνο να λέει «Οι εξωστρεφείς πιθανόν να γίνονται καλύτεροι εκπαιδευτικοί».

Είστε 600-700 εκπαιδευτικοί παρόντες – έχετε όλοι τις ίδιες πιθανότητες να γίνετε καλοί στη διαχείριση της τάξης;

Μήπως μερικοί από σας έχουν κάποιο γενετικό πλεονέκτημα; Υπάρχει μήπως γονίδιο διαχείρισης της τάξης;

Ή μήπως γίνεται δυνάμει της προηγούμενης εμπειρίας; Μπορεί να εργαζόσασταν για μια διετία στη SAS ή να ήσαστε κωμικός stand up ή κοινωνικός λειτουργός ψυχιατρικής; Μπορεί κανείς να γίνει καλός σε αυτό το πράγμα; Και τι συμβαίνει σε περίπτωση που δεν είστε εξωστρεφείς; Τι γίνεται εάν είστε λίγο πληκτικός, ήρεμος, δύστροπος, θα πρέπει να τα παρατήσετε τώρα και να γίνετε λογιστής ή λογίστρια;

Ένα μικρό κομμάτι του καλού εκπαιδευτικού αφορά την εμπειρία της μάθησης: κατά πόσο πιστεύουν [οι μαθητές] ότι τους αφορά ή ότι τους είναι χρήσιμη, κατά πόσο είναι ενδιαφέρουσα. Αυτό ήταν ένα σημαντικό σημείο καμπής στη δική μου εξέλιξη ως εκπαιδευτικός, μ’ έκανε να σκεφτώ ότι είχε σημασία να λαμβάνεις υπ’ όψιν σου το ακροατήριό σου, αυτούς με τους οποίους εργάζεσαι. Δεν είναι μόνον ο Καθηγητής Nunn που θεωρεί ότι είναι σημαντικό να κάνεις το μάθημα ενδιαφέρον, αλλά και η Christine Gilbert, επικεφαλής επιθεωρήτρια του OFSTED, έχει υποστηρίξει ότι θα υπήρχαν λιγότερα προβλήματα στις τάξεις εάν οι εκπαιδευτικοί έκαναν ενδιαφέρον μάθημα.

Μεταβείτε στη διεύθυνση http://www.tubechop.com/watch/8187777 για να δείτε τη μαγνητοσκοπημένη διάλεξη της οποίας αυτό το κείμενο αποτελεί απομαγνητοφώνηση.

Η διάλεξη (διάρκειας 40 λεπτών) αναφέρει στη συνέχεια ότι υπάρχουν (τουλάχιστον) ΔΥΟ ζεύγη παραγόντων καθοριστικής σημασίας που διασφαλίζουν το καλό κλίμα μέσα στην τάξη.  Το ένα είναι η δεξιότητα του εκπαιδευτικού και ο βαθμός στον οποίο κατέχει το αντικείμενό του, έτσι ώστε να δημιουργήσει ένα μάθημα που θα προκαλεί τη συμμετοχή και το ενδιαφέρον όλων των μαθητών της τάξης, θα παρέχει πρόσβαση στη γνώση και θα αποτελεί πρόκληση για τους μαθητές. ΩΣΤΟΣΟ, ακόμη και αν οι εκπαιδευτικοί μπαίνουν στην τάξη έχοντας ετοιμάσει ένα πραγματικά υψηλής ποιότητας μάθημα, μερικοί μαθητές μπορεί και πάλι να επιχειρήσουν να διακόψουν το μάθημα, και να μην «αφήσουν καμία ευκαιρία επιτυχίας στο μάθημα». Υπάρχει, επομένως, ένα δεύτερο ζεύγος παραγόντων: η δεξιότητα και η επινοητικότητα με την οποία ο εκπαιδευτικός μπορεί να αποθαρρύνει και να αποτρέπει τους δύσκολους ή δυσαρεστημένους μαθητές από το να διακόπτουν τη διαδικασία μάθησης των υπολοίπων.

Μπορείτε να προσπελάσετε την πλήρη διάλεξη στη διεύθυνση https://www.youtube.com/watch?v=f8ofQ_3CXA0.

Στη διεύθυνση http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/rev3.3025/epdf μπορείτε να προσπελάσετε μια ερευνητική εργασία που μελετά τον βαθμό στον οποίο η συμπεριφορά αποτελεί πρόβλημα στα αγγλικά σχολεία.

Στη διεύθυνση http://file.scirp.org/pdf/CE_2015122510542639.pdf μπορείτε να προσπελάσετε μια ερευνητική εργασία που εξηγεί τους τρόπους με τους οποίους η 10βαθμη κλίμακα έχει χρησιμοποιηθεί στην κατάρτιση των εκπαιδευτικών.